Turhal'ın Efsane Belediye Reisi Murat ALPAT

Tokat ve ilçelerine katma değer katan, yönetimde oldukları dönemlerde yaşadıkları şehirlere izler bırakan siyasi figürlerini paylaşamaya devam ediyoruz. Nahiyelik'ten ilçeliğe geçişte kentsel gelişimini tamamlayamamış Turhal’ı, yaptığı başarılı çalışmalarla il statüsünde gelişen, modern ve ekonomiye katkı veren bir şehir haline kavuşturan, Turhal siyasi tarihinin en önemli isimlerinden; Turhal'ın Efsane Belediye Başkanı Murat ALPAT'ın nam-ı diğer "Kenndy Murat"ın hayatına dair notların 1. Bölümü sizlerle…

  “Hatcelere (Celal mahallesine) çamurdan girilmezdi. Rahmetlik biz Ankara'da talebeyken (1963-65) kolunun altında çantası, ne kadar çok koşuşturmuş ki ayakkabılarının arkasına basmış, o bakanlık senin o bakanlık benim Turhal'a hizmet için emek sarf ediyordu. ALLAH ondan razı olsun mekanı cennet olsun.” 1960'lı yılların talebelerinden Mehmet ÖZER, o dönemdeki Turhal’ı ve Murat ALPAT'ı böyle anlatıyordu, sosyal medya'da paylaşılan nostaljik Cumhuriyet caddesi fotoğrafının altına yaptığı bir yorumda.

Eski Turhal
  Turhal, Osmanlı'nın Tokat sancağına bağlı bir bucak merkezi iken 1923 mülki taksimatında da Tokat vilayeti sınırları içinde bucak olarak yer almış, Cumhuriyetin ilk yıllarında kale etrafında kümelenmiş, 6 mahallesi ve nüfusu 3000 civarında bir yerleşim yeridir.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanı Celal BAYAR’a verdiği talimat ve ısrarı ile temeli 7 Ekim 1933 tarihinde atılan, açılışı 18 Ekim 1934 tarihinde İsmet İNÖNÜ

Murat ALPAT, 1926'da Tokat İli Turhal İlçesinde doğdu. İlkokul'u Turhal’a bağlı Pazar kasabasında, Ortaokulu Zile'de ve lise eğitimini Samsun'da tamamladı.  Ankara Üniversitesi Hukuk fakültesindeki tahsilini yarım bırakarak ticaretle uğraşmak için Turhal'a geri döndü. Öğrencilik yıllarında Demokrat Partiyle tanıştı, 1954 yılında Turhal Demokrat Parti ilçe başkanı oldu. 1960 darbesi ile kapatılan Demokrat Parti çizgisini devam ettirmek amacıyla Ragıp GÜMÜŞPALA ve arkadaşları tarafından kurulan Adalet Partisi kuruluş çalışmaları içerisinde yer aldı.  1963 Seçimlerinde Adalet Partisi Turhal Belediye Başkanı olarak aday oldu ve halkın takdirine mazhar oldu. 28 Kasım 1964 tarihinde yapılan Adalet Partisi genel kongresinde genel başkanlığına seçilen Süleyman DEMİREL'in ekibinde yer aldı. Başarılı Çalışmalarından dolayı DEMİREL, Murat ALPAT’ı zamanın ABD Başkanı KENNDY' ye benzeterek ”Kennedy Murat” ismini taktı. 1963-1977 yılları arasında 14 yıl, 3 dönem Belediye Başkanlığı yapan Murat ALPAT,  il statüsünde gelişen, modern ve ekonomiye katkı veren bir şehir haline kavuşturdu.    1977 seçimlerini 190 oy farkıyla kaybeden Murat ALPAT, siyasete 12 Eylül 1980 darbesine kadar Adalet Partisinde, darbe sonrasında Adalet Partisinin devamı olarak kurulan DYP'de devam etti.  1989 seçimlerinde tekrar belediye başkanlığına aday olsa da kazanamadı.  Evli ve 5 çocuk babası olan Murat ALPAT, 14 Nisan 1989 vefat etti.

tarafından yapılan ve dünyanın en kaliteli şekerini üreten Turhal (Muammer Tuksavul) Şeker Fabrikası, Turhal Makina Fabrikası, nahiye olan Turhal'ın kaderini değiştirdi. Nahiye, ekonomik anlamda büyük gelişmeler gösterdi ve hızlı göç aldı. Hatta şeker fabrikası yapılıncaya kadar net olarak bilinemeyen Turhal'ın nüfusu ancak 1935 yılı itibarıyla 5687 olarak belirlendi.

1944 yılında ilçe olan Turhal'ın en önemli gelir kaynağı Şeker Fabrikasıdır. Fabrikanın Kampanya döneminde yaratılan istihdam şehir nüfusunun artışında önemli bir rol oynadı. Şeker fabrikası sadece Turhal merkezde değil çevrede de tarım faaliyetlerini geliştirmekle birlikte fabrika yan ürünü olan Küspe ve Melas sayesinde et besiciliği ve hayvancılıkta önemli oranda artış sağladı.

Turhal'ın o dönemdeki en büyük problemi Şeker Fabrikasının kurulmasıyla artan nüfusa oranla kentsel gelişimini tamamlayamaması ve yeterli istihdam kaynağının oluşturulamaması idi. Nüfusla birlik kale etrafına kümeleşen eski Turhal'ın yanına adeta yeni bir şehir inşa edilmiş, bu da belediye çalışmaları hizmetlerinin önemini artırmıştı. Bu durum yeni yollar, elektrik tesisatları, kanalizasyon ve su altyapısı gerektiriyordu. Şehrin plansız büyümesi ve kurulu bulunduğu Kazova ve Yeşilırmak Havzasının doğal sonucu olarak su taşkını ve bataklık bölgelerinin çokluğu Turhal'da Sıtma hastalığına neden olmuş, hatta günümüzde bile Sıtma adıyla anılan mahallerle oluşmuştur.

Sürekli büyüyen Turhal'da belediye hizmetleri  bir Dozer, bir Ambulans, bir de itfaiyeye ait araç parkıyla yürütülmektedir.

Murat ALPAT Kimdir?
  1926'da Tokat İli Turhal İlçesinde doğdu. İlkokul'u o dönem Turhal’ın beldesi olan Pazar'da, Ortaokulu Zile'de ve lise eğitimini Samsun'da tamamladı.

Ankara Üniversitesi Hukuk fakültesindeki tahsilini yarım bırakarak ticaretle uğraşmak için Turhal'a geri döndü. Manifaturacılıkla başladığı ticaret hayatına Mobilyacılık ve tarım ürünleri ile devam etti.

Öğrencilik yıllarında siyasete Demokrat Parti de başlayan Murat ALPAT, 1954 yılında Turhal Demokrat Parti başkanı olarak aktif siyasetin içinde yer almayı tercih etti.

1960 darbesiyle kapatılan Demokrat Parti çizgisini devam ettirmek amacıyla Ragıp GÜMÜŞPALA ve arkadaşları tarafından kurulan Adalet Partisi kuruluş çalışmaları içerisinde o dönem Turhal'ın ileri gelenleri Rahmetli Nuri YANBAY ve Şekerbank Eski Genel Müdürlerinden Şehit Ömer SUNAR ile birlikte yer aldı.

İlçe başkanlığını yürütüğü Adalet Partisinden partililerin emri vakisiyle 16 Kasım 1963 yerel seçimlerinde Turhal Belediye Başkanlığına aday oldu. Murat ALPAT bu seçimde 3636 oy alarak % 74,65 ile Turhal Belediye Başkanı seçilirken rakibi CHP Adayı Süleyman ERKAN ise 931 oy aldı.

1963 yerel seçimlerinde Turhal Belediye Başkanlığını kazanarak Murat ALPAT, 1892 yılında belediye teşkilatı kurulan Turhal'ın 12. belediye başkanı oldu.

6 Haziran 1964 de Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp GÜMÜŞPALA'nın vefatının ardından 28 Kasım 1964 tarihinde yapılan Adalet Partisi genel kongresinde Sadettin BİLGİÇ, Tekin ARIBURUN ve Ali Fuat BAŞGİL'in de yarıştığı genel başkanlık seçimini 1679 delegenin 1072'sini alan Süleyman DEMİREL kazandı. Adalet Partisi Genel Başkanı seçilen Süleyman DEMİREL 'in ekibinde yer alması Murat ALPAT’ın hizmet vizyonunu ve şevkini genişleten bir unsur oldu.

Başarılı Çalışmalarıyla adından söz ettiren Murat ALPAT'a dolayı Süleyman DEMİREL, zamanın ABD Başkanı John F. Kennedy'e benzeterek "Kennedy Murat" lakabını taktı. Bu lakap yöre insanı olarak da takdir edildi ve kullanıldı.

1963-1977 yılları arasında 14 yıl, 3 dönem Belediye Başkanlığı yapan Murat ALPAT,  il statüsünde gelişen, modern ve ekonomiye katkı veren bir şehir haline kavuşturdu.

1977'de yapılan yerel seçimlerde 4. kez kazansa da 1750 oyun Sandık Kurulu üyelerince mühürlenmediği itirazı üzerine yenilenen seçimlerde 185 oy farkıyla Chp adayı Naci ÖZDEMİR'e karşı kaybeden Murat ALPAT, siyasete 12 Eylül 1980 darbesine kadar Adalet Partisinde, darbe sonrasında Adalet Partisinin devamı olarak kurulan DYP'de devam etti. 1989 seçimlerinde belediye başkan adayı oldu, 1185 oy farkıyla başkanlığı kaybetti.

Evli ve 5 çocuk babası olan Murat ALPAT, arkasında yaptığı veya öncülük ettiği istihdam alanları, kamu binaları, sağlık ve eğitim yuvaları, altyapı ve üstyapı hizmetleri, yollar ve sevdalısı olduğu Turhal'ı bırakarak 14 Nisan 1989 vefat etti.

      2. Bölüm “ Bir Şehir Hikayesi; Murat ALPAT ”      

  Turhal'da İlk İcraat; Bataklıklar

  Turhal'a Elektrik,  İçme Suyu ve Kanalizasyon Altyapısı 
  Turhal'ın İmarı; Yollar, Hizmet Binaları

  Yeşilırmak Islahı 

  Eğitim Kurumlarının açılması

  Sanayinin ve Ticaretin Merkezi; Turhal
  Gurbetteki Turhal'dan Murat ALPAT'a Destek
  Millet Hastanesi

 Hasan AÇIKEL  Tokattan.net

 Tokattan.net

 Facebook/TurhalinEfsaneReisiMuratAlpat

 1967 Tokat İl Yıllığı

 Tr.wikipedia.org