İbrahim BEYAZIT | Bir Kahramanlık Destanı: Köroğlu

Benden selâm olsun Bolu Beyi’ne,  / Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır, / 
At kişnemesinden, kalkan sesinden, / Dağlar seda verip seslenmelidir.  diyerek başlayan bir başkaldırının ifadesi ve hikayesidir bu sözler.

Bir halk kahramanı olan Köroğlu’nun destanların, türkülerin, deyişlerin baş aktörü olduğunu biliyoruz. Lakin bu kahramanın bir kimliğe kavuşturamamış olmamız ise ayrı bir tartışma konusu ve kültürümüz için eksikliktir.

Bir Tokat'lı olarak Köroğlu gibi bir kahramanın Tokat'lı veya Bolu'lu olup olmadığı tartışmasına taraf olmak yerine bir kahramanın varoluş mücadelesinin destanlaştığı topraklarda yaşamanın gururunu taşımak daha onur vericidir. Aslında birçoğumuzun kulak ardı ettiği "Köroğlu Destanı" ilgisizlik yüzünden şimdilerde türkülerde veya hikayelerde duyar olduk. Bir rivayete göre "Köroğlu Destanı" Tokat Çamlıbel’de yaşanmış bir olaydır. Aslında mesele Köroğlu’nun Tokat’ta yaşaması değil, biz bu halk kahramanlarını insanımıza ne kadar anlatıyoruz, bir vatandaş olarak ne kadar olayları içselleştiriyoruz soruna bu yönde yaklaşmamız gerekiyor.

Pertev Naili Boratav, Behçet Mahir, Halis Cinlioğlu, Aşık Maksut Feryadi gibi birçok araştırmacıya ve eğitimciye ilham kaynağı olan halk kahramanı maalesef yeterince ilgi görüp hak ettiği konuma getirilemedi.

Asıl adı Ruşen Ali olan Köroğlu, 3.Murat döneminde yaşamış ve  Osmanlı-İran savaşlarına katılmıştır. Bir tür asker ve ordu şairidir. Aynı zamanda ise Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar geniş bir alana yayılmış destansı ve türkülü halk öyküsündeki kahraman Köroğlu'dur. Özgürlüğün ve kahramanlığın sembolü olan Ruşen Ali, aslında iyi bir saz ustası ve şairdir. Rivayet odur ki: "Delikli demir çıktı mertlik bozuldu sözü de bileğin gücünün silah karşısında çaresiz kalınışın da anlatıldığı bir kahramanlık anatomisidir."

Sinema filmlerine de konu olan Köroğlu; 1968 yılında çekilen Köroğlu, tarih ve macera tarzı Türk filmdir. Senaryosunu Ayşe Şasa'ın yazdığı bu kara komedi tarzındaki filmi Atıf Yılmaz yönetmiş, başrollerinde ise Cüneyt Arkın ve Fatma Girik oynamıştır. Görüntülerini Gani Turanlı'nın çektiği filmin müzikleri Yücel Paşmakçı'ya aittir. Hukuka ve Türk töresine uymayan, halka zulüm eden idareciye karşı ne şekilde mücadele edildiği ise detaylı olarak filmde işlenmiştir.

Kısaca Köroğlu destanı;
Bolu Beyi at tutkunu biridir ve Seyis Yusuf’tan (Köroğlu’nun Babası) istediği bir şekilde at alamadığı için başlayan kavga, Seyis Yusuf’un gözlerini kaybetmesine ve Ruşen Ali’nin evini yağmalanmasına kadar devam eden bir süreç yaşanır. Bolu Beyi’nin bu zulmüne baş kaldıran Köroğlu sadece babasının intikamını değil bütün mazlumların ve ezilenlerin sesi olmak için yola çıkar. Seyis Yusuf kaderine rıza gösterir ancak oğluna, ne pahasına olursa olsun intikamını almasını söyler. Köroğlu Çamlıbel’e yerleşir, çevresine asker toplar ve babasının intikamını alır. Ömrünü fakirlere ve çaresizlere yardım ederek geçirmeye adayan Köroğlu efsaneleşerek günümüze kadar çeşitli kaynaklardan aktarılarak gelmiştir.

Bolu Belediyesi geçtiğimiz yıllarda Köroğlu kimliğini yaşatmak için; Bolu Beyi için simgesel mezar, Köroğlu Müzesi ve Köroğlu Evi, Köroğlu efsanesinin yaşandığı Türk dünyası ülkeleriyle birlikte gerçekleştirilecek Köroğlu Parkı, Köroğlu Araştırma Merkezi ve Köroğlu'nun UNESCO kültürel miras listesine alınması yönünde de çalışma başlattı. Önemli olanda zaten bu tür girişimlerdir.

Tarihe iz bırakmış şahsiyetlerin geleceğe aktarılması yönünde kültürel çalışmalar gerekli kurum ve kuruluşlarca özenle araştırılmalı ve yapılmalıdır.

Çamlıbel’e süreyidim yolunu,
Altınlardan nalladayım nalını,
Üç güzele dokudayım çulunu,
Alma gözlü, kır perçemli Kır-Atım.

 İbrahim BEYAZIT Yazar

    Tokattan.net       ibrahimbeyazit60@gmail.com

Yazarın Diğer Yazıları

Tokat'lının Gülmeyen Yüzü  | 27.05.2018
Tarihe Yön Verenlerden Ahmet GÜRKAN  | 16.02.2018
Seyyah Gözüyle Tokat  | 17.12.2017
5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü | 04.12.2017
Ahmet Taner KIŞLALI'nın Ardından  | 20.11.2017
Kıyamet-i Suğra  | 23.10.2017
Zile'li İba Pehlivan  | 07.08.2017
Hasreti İle Yandığım Memleket | 20.05.2017
Tokat'lı Eski Kabadayı Şık Manol  | 24.04.2017
Tokat'lı Genç Mucit Muammer KALENDER  | 25.03.2017
Tokat'lı Şeyhülislam Mehmet Tahir Efendi  | 07.03.2017
Genç Osman Destanı  | 13.02.2017
Kaybolan Mahalle Kültürümüz | 18.01.2017
Tokat Kültüründe Yazmacılık  | 19.12.2016