nadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden birisi olan ve bir çok uygarlığa ev sahipliği yapan Tokat'ın 900 yıllık tarihi ve kültürel eserleri, yapılan restorasyon çalışmaları ile yeniden gün yüzüne çıkıyor. Tokat, Niksar ve Zile Kaleleri, Sulusokak, Halit sokağı, Yağıbasan Medresesi, Gökmedrese, Hıdırlık Köprüsü, Yazmacılar Hanı gibi bir çok tarihi eser, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı'nın desteği ile Tokat Valiliği ve Tokat Belediyesi tarafından yürütülen projelerle turizme kazandırılıyor. Tokat'ın 900 yıllık tarihine ışık tutan proje kapsamında yapılan çalışmaları araştırdık.
Bizans dönemi adıyla Komana, İran dönemi adıyla Kah-Cun, Selçuklu Devleti döneminde Dar Ün-Nusret, Moğollar döneminde Sobaru adlarıyla da bilinen Tokat'ta tarih yeniden canlanıyor. Hatti, Hitit, Frig, Roma, Bizans, İlhanlılar, Selçuklular ve Osmanlı gibi 14 devlete ve 5 beyliğe ev sahipliği yapan Tokat'ın 900 yıllık tarihi ve kültürel yapılarını restorasyon çalışmaları ile yeniden gün yüzüne çıkarmak için bir çok proje yürütülüyor.
Yürütülen projeler ile Tokat, Niksar ve Zile Kaleleri, Hatuniye (Meydan) Cami ve çevresi, Bey Sokağı, Beyhamam Sokağı, Halit Sokağı ve Sulusokakda yer alan sivil mimarlık örneği yapılar, Deveciler Hanı, Arastalı Bedesten, Suluhan, Takyeciler Camii, Yağıbasan Medresesi, Gökmedrese, Yüksek Kahve Demokrasi Müzesi, Hıdırlık Köprüsü, Yazmacılar Hanı restore edilerek turizme kazandırılacak.
2005 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü desteği ile başlayan 2016 yılında "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" olarak hızlanarak devam eden proje ile yapılan çalışmaları araştırdık.
"900 Adımda 900 Yıllık Tarih" Projesi
Tokat merkezde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı'nın desteği ile Tokat Valiliği ve Tokat Belediyesi tarafından başlatılan "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesi kapsamında ziyaretçilerin Türklerin Anadolu’ya gelişlerinden itibaren 900 yılda mimari adına ortaya koydukları önemli eserleri kesintisiz olarak ziyaret edebileceği bir rota oluşturulması planlanıyor.
Hatuniye (Meydan) Camiinden başlayan rota ile Gökmedrese, Tahşan, Yazmacılar Hanı, Halit Sokağı, Sulusokak'ta bulunan tarihi kent meydanı ve restore edilerek müzeye dönüştürülen medrese, han, hamam gibi yapılar ile tarihi Camiiler, Cumhuriyet Meydanında bulunan Ali Paşa Camii ve Hamamı, Behzat Bulvarında yer alan Yüksekkahve Demokrasi Müzesi, Behzat Camii, Tarihi Saat Kulesi, Mevlevihane ve Bey Sokağı ile Latifoğlu Konağı, Atatürk evi ve Gazi Osman Paşa Müzesini ziyaret edilebilecek. Ayrıca, yürütülen proje kapsamında ziyaretçilerin konaklama, dinlenme ve alışveriş ihtiyaçlarını karşılayabileceği sosyal donatıların yapılması planlanıyor.
Rota güzergahında devam Tokat Kalesi, Tokat Meydan, Sulusokak Tarihi Kent Meydanı, Kültür Sokağı ve Sokak Sağlıklaştırma Projesi, Gök Medrese gibi bir çok tarihi ve kültürel yapı için hazırlanan restorasyon ve yeniden düzenleme projelerinden Behzat Camii, Mevlevihane, Yüksek Kahve Demokrasi Müzesi, Bey Sokağı, Tokat Şehir Müzesi, Ulu Camii, Halit Sokağı ve Yazmacılar Hanı tamamlandı.
Gökmedrese
Halk arasında “Pervane Medresesi”, “Kırk Kızlar Medresesi”, “Darüşşifa”, “Bimarhane Tekkesi” olarak da adlandırılan Gökmedrese, 1277 yılında Müineddin Pervane Süleyman tarafından yaptırılmıştır. 1926 yılından itibaren Halis Turgut CİNLİOĞLU'nun girişimleri ile Tokat'ın ilk müzesine ev sahipliği yapmıştır. Anadolu Selçuklu mimari ve sanatının en belirgin özelliklerini taşıyan yapı, Müzenin 3 Mart 2012 tarihinde Sulusokak’ta bulunan ve bir Osmanlı yapısı olan Arastalı Bedesten'e taşınması ile boş kalmıştı.
Gökmedrese'nin turizme kazandırılması için "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesi kapsamında 2021 yılında yeniden restore edilmeye başlandı.
Tokat Meydanı
2015 yılında 4 etap olarak planlanan proje ile Meydan bölgesi olarak bilinen Hatuniye Camii önündeki alanın eski tarihi ve ticari kimliğine kavuşturulması için Taşhan ve Hatuniye Camii arasındaki binaların yıkılarak, Gökmedrese, Taşhan, Hatuniye (Meydan) Camii ve yanındaki imaretin birbirlerini görmesi hedefleniyordu. 4 etaptan 3 etabı tamamlanan projenin 2022 yılında bitirilmesi bekleniyor.
Sulusokak Tarihi Kent Meydanı
Sulusokak Tarihi Kent Meydanı projesi ile tarihi ipek yolu üzerinde yer alan Tokat'ın geçmişte ticaret merkezi olan Sulusokak'taki Deveciler Hanı, Yağıbasan Medresesi, Arastalı Bedesten, Sulu Han, tarihi camiiler, türbeler ve hamamların olduğu çarşı, şehrin kültür ve turizm merkezini yansıtan açık hava müzesine dönüşüyor.
Proje kapsamında kentle ilgili pek çok eserin görülebileceği 3 katlı Tokat Şehir müzesi 2019 yılında açıldı. Araç trafiğine kapatılan çarşının Tarihi Kent Meydanı olması için peyzaj çalışmaları tamamlandı. Fatih Mehmet Paşa Hanı olarak da bilinen Deveciler Han'ın otel, Anadolu'nun ilk Üniversitesi Yağıbasan Medresesi'nin "Bilim Tarih Müzesi", Suluhan'ın "Çocuk Müzesi", Mustafa Ağa Hamamı'nın "Hamam Kültürü Müzesi", Anadolu'nun ilk umumi helası Sık Dişini Helası'nın "Su ve Temizlik Müzesi" olarak restore edilmesi için çalışmalar devam ediyor.
Tokat Kalesi
Roma Döneminde yol güvenliği için milattan sonra 5-6'ncı yüzyılda yapıldığı tahmin edilen ve ilk defa 1074 yılında Danişmend Melik Gazi tarafından fethedilen Tokat Kalesi; Osmanlı Devleti'nde “Çardak-ı Bedevi” denilen zindan olarak kullanılmıştır. Kale, başta Bizans İmparatoru A. Diogenis olmak üzere birçok ünlünün tutsak yeri olmuştu. Kalenin turizme kazandırılması için 2009 ve 2010 yıllarında burçları sağlamlaştırılarak, çevresinde kazı çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sırasında erzak küpleri, askeri barınak ve 2 zindan bulunmuştu. Zindanlardan birinde, 1431- 1476 yıllarında yaşayan "Kazıklı Voyvoda" olarak bilinen Eflak Beyliği Prensi Kont Dracula'nın esir tutulduğu ileri sürülmüştü.
"900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesi ile 2021 yılında Tokat Kalesi ve çevresinin turizme kazandırılması için çalışmalar devam ediyor.
Hıdırlık Köprüsü
Tokat kent merkezinden geçen Yeşilırmak üzerinde yer alan ve 1250 yılında Selçuklular zamanında inşa edilen Hıdırlık Köprüsü, kesme taştan yapılan 151 metre uzunluğunda, 7 metre genişliğindeki 5 gözden oluşmaktadır. 2013 yılında araç trafiğine kapatılarak yaya ulaşımına açılan köprü, "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesi kapsamında 2021 yılında yeniden restore edilmeye başlanmıştır.
Kültür Sokağı
Türklerin Anadolu’ya gelişlerinden itibaren 900 yılda mimarlık adına ortaya koydukları önemli eserlerin görülebileceği tek şehir olan Tokat’ta, sivil mimarinin en güzel örneği olan evler “Kültür Sokağı ve Sokak Sağlıklaştırma” projesi kapsamında restore ediliyor. Halit Sokağı, Bey Sokağı ve Bey Hamam Sokağı başta olmak üzere 7 sokakta yer alan ahşap binaların yanı sıra betonarme binaların da dış cephesi tarihi dokuya uygun olarak dizayn ediliyor.
"900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesinin hayata geçirilmesinde etkin rol oynayan ve projeyi "Biz hayallerimizin peşinden gittik." sözleriyle değerlendiren Tokat Belediye Başkanı Av. Eyüp EROĞLU, Tokattan.net sitemize şu açıklamalarda bulundu;
6000 Yıllık tarihi ile 14 medeniyete beşiklik etmiş Tokat adeta saklı kalmış tarih bahçesi gibi. 900 Adımda 900 yıllık tarih serüveni Milletvekilimiz Yusuf Beyazıt'ın Vakıflar Genel Müdürlüğü döneminde Tokat'ımızda gün yüzüne çıkardığı tarihi eserlerin bir bütün olarak ziyaret edilmesi için başlatılan bir proje aslında. Tokat'ımızı açık hava müzesine dönüştüren bu proje kapsamında bir çok tarihi eser restore edildi, ediliyor. 2005 yılında başlayan 2016 yılında hızlanan proje ile Tokat'ımıza gelen misafirler gezdiğinde şehrimizin tarihi dokusunu, cazibesini, zarafetini hissederek yaşayacaklar. Proje kapsamında çalışmalarına başladığımız Meydan projesi kapsamında Hatuniye (Meydan) Camii ile Taşhan arasındaki tarihi meydanın tekrar açığa çıkartılması tamamlandı. Halit Sokağı ve Yazmacılar Hanında restorasyon, sokak sağlıklaştırma çalışmaları sona erdi. Yazmacılar Hanı Butik Otel olarak hizmet vermeye başladı. Sulusokak Kent Meydanı projemizle bu bölgedeki onlarca tarihi eseri ve müzelerimizi ziyaretçilerin tarihte ufuk turu atmaları için hazırladık. 2019 yılında Sulusokak'ta açtığımız Tokat Şehir Müzesi 500 bin ziyaretçiye ulaştı, 2020 yılında ödül aldı. Bir zamanlar bu bölgedeki ticari canlılığa şahitlik eden Deve kervanından oluşan heykellerimiz ziyaretçilerimize görsel bir şölen sunuyor. Yüksek Kahve Demokrasi Müzesi, Saat Kulesi, Mevlevihane ve Bey Sokağı şehrimizin başka bir bölgesinde misafirlerimizin huzur bulacağı mekanlar. Bey Sokağı gibi sivil mimari örneği olan yapıların restore edilmesi için başlatılan Kültür Sokağı projemiz kısmen tamamlandı. Şehrimizi tarih ve kültür merkezi haline getirecek bir çok projeye destek veren Tokat Milletvekillerimize, Tokat Valiliğimize, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansımıza, Vakıflar Genel Müdürlüğümüze, Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza ve yöneticilerine teşekkür ediyorum.
2002-2011 yılları arasında yürüttüğü Vakıflar Genel Müdürlüğü döneminde Tokat'taki bir çok önemli tarihi eserin gün yüzüne çıkmasına katkı sunan ve "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesinin de mimarlarından biri olan Tokat Milletvekili Av. Yusuf BEYAZIT ise proje ile ilgili şu ifadeleri paylaştı;
Benim bu şehirde bir hayalim var. Hanlarıyla, hamamlarıyla, kervansaraylarıyla, tarihiyle, kültürüyle, medeniyetiyle, şiirleriyle, şairleriyle, yazarlarıyla, yaylalarıyla, ovalarıyla, kaplıcalarıyla, ‘Veni Vidi Viji’siyle, Kazıklı Voyvada’sıyla Tokat’ımızı bir tarih, kültür, turizm merkezi haline getirmek boynumuzun borcudur. Vakıflar Genel Müdürlüğü yaptığım dönemde, başlattığımız, projelerin bugün ete kemiğe büründüğünü görmek, bizi çok mutlu etmektedir. O günden bu güne Amacımız; Tokat’ımızı ziyaret edenlerin, sadece Ballıca ve şehir merkezinde tur atıp gitmeleri değil, Şehrimizde konaklayacak, alışveriş yapacak kadar zaman geçirmeleri, Tokat ekonomisine katkı sağlayacaktır. Belediye Başkanımız, Valimiz ve Milletvekillerimiz olarak Tokat’ımızı hem kültür, hemde ekonomik gelişimine katkı sağlayacağını düşündüğünüz bu projeler her yönüyle Tokat’ın tarihi dokusunu ayağa kaldıracak, İstanbul’dan sonra en fazla tarihi esere sahip illerden biri olan şehrimizi olması gereken kültür şehrine dönüştürecektir. Şehrimizi gastronomi ve kültür merkezi haline dönüştürülmesi için, destek veren tüm kurumlara ve yöneticilerine teşekkür ediyor, Tokat’ımıza ve bölgemize hayırlı olmasını diliyorum.
Ayrıca, "900 Adımda 900 Yıllık Tarih" projesi dışında Tokat'ın tarihi ve kültürel zenginliği ile öne çıkan ilçeleri Niksar ve Zile'de restorasyon çalışmaları yürütülüyor. UNESCO Kültür Mirası Listesinde yer alan ve içerisinde 22 tarihi yapıyı barındıran Niksar Kalesi, 2021 yılında başlanacak restorasyon çalışmalarının bitmesiyle Ani Harabeleri'nden sonra Anadolu'nun ikinci büyük açık müzesi haline gelecek. Roma Konsülü Jül Sezar'ın M. Ö 47 yılında Pontuslularla yaptığı Zela savaşı sonrası "Veni Vidi Vici" (Geldim Gördüm Yendim) sözünü söylediği rivayet edilen Zile'de, 2021 yılında başlayan çalışmalarla "Zile Kalesi Veni Vidi Vici Kent Müzesi" kurulması planlanıyor.
Hasan AÇIKEL | Tokattan.net
Twiter/tokatvaliligi
Tokat:gov.tr
Tokat.gov.tr
Kulturportali.gov.tr/
Hiç yorum yok
Yorum Gönder