Hubyar köyü, Tokat Almus ilçesine bağlı dedeler otağı diye bilinen bir köy.
Hubyar’ın en büyük özelliklerinden biri Hubyar köyünün Oğuzlar Beğdili boyundan olup, Türkmen Alevi kültürü gelenek ve göreneklerini hala orijinal haliyle yaşatmalarıdır.
Diğer bir özelliği de Hubyar, Anadolu’da bulunan 201 Alevi ocaklarının en büyüğü olmasıdır.
Başta da dediğim gibi Hubyar Alevi kültüründe yaşanan dedelerin otağıdır. Hubyar dedelerinin Türkiye’nin birçok bölgesine de 500'ün üzerinde kendilerine bağlı talip köyü vardır, bu köyler yazları hep beraber birleşip Hubyar’ın atası olan, Hubyar Derviş'i ziyaret eder, semahlar döner kurbanlar keserek birlikte niyaz ederler.
Hubyar köyünün Hubyar Derviş tarafından kurulması, 13. Yüzyıla dayanır. O günden bu güne Hubyar köyü sakinleri kendilerini Alevi kültüründe var etmiş, Türkiye’nin her noktasında dedelik görevlerini halkı eğiterek devam etmiştir.
Hubyar köyü bana göre Tokat ilinin en özel yeri…
Tokat ilinde evliyaların çokluğunu biliriz, lakin Hubyar’ın bu konuda farklı bir yerde olduğunu Allah’ın nazarında da kul nazarında da Hubyar’ın özel bir nokta da olduğunu düşünenlerdenim.
Düşünün canlar, bir çiçek var Dünya üzerinde başka hiçbir yerde görülmemiş duyulmamış bir çiçek…
Tutça çiceği beş santim boyunda mis kokulu tepesinde mor çiçekleri olan bir çiçek, ya Tekkede bulunan Kutsal Gürgen çukuru ne diyebiliriz?
Halk tarafında hep muhafaza edilmiş orada bir dal bile kırılmamıştır bana göre isteseniz de kıramazsınız.
Beni en çok etkileyen Hubyar’ın özel olduğunu düşündüren diğer bir noktada Tekeli dağıdır, Tekeli dağı Hubyar’lılar tarafından Dokuzlar diye de isimlendirilmiştir.
Dokuzlar demelerinin sebebi de, kimine göre Tekeli dağında Dokuz tane evliyanın yattığı, kimine göre de Dokuz ayrı ocağın bu dağda olmasıdır.
Bu bölgedeki yaşayan Sıraç’ların inançları olan…
"Ay Ali Gün Muhammet" diye 2643 m yükseklikteki Dokuzlar ya da Tekeli dağına çıkıp güneşle beraber dualar edilip, Semahlar dönülür Dokuzlar dağının tepesinde yani 2643 m yükseklikte kazanlar kurulup kurbanlar kesilir tam bir şenlik havasında birlik sağlanır.
Bazı şeyler vardır anlatamazsınız bu yazıyı hazırlarken yaşadığım bir süreç var, beni derinden etkileyen ama kalemime yansıtamadığım derin duygular içinde nefesimin kesildiği anlar oldu heyecandan.
Bu yazıyı çok farklı yazmayı planlamış Hubyar köyümüzü yoluna kurban olduğum dedelerimizi tanıtım amaçlıydı, lakin bir şey oldu, anlatamadığım…
İlk defa düşündüğüm bir konuda yazmaya başlamak günlerimi aldı.
Ve başladığım zaman içimde sanki bir güneş doğdu boyut değiştirdim.
Hubyar köyünü dışarıdan bakarak anlatmak ne kadar zor bunu gördüm.
Hubyar köyü kurulduğundan bu yana birçok isim değiştirmiştir, Hubyar Derviş'in kurduğu dönemlerde Tekriye (Değeryer) olarak isimlendirilmiştir. Sonra Tekke ismini almış daha sonrada Hubyar’ın kurucusu Hubyar Derviş'in ismini almıştır.
Bu isim 1950 Yıllara kadar devam etmiştir, o dönemlerde tüm Türkiye’de mevcut yer isimlerinin değiştirildiği dönemlerdir maalesef ki, Hubyar köyünün ismi Uzunbelen olarak değiştirilmiştir.
Bu isim 1980 yılında Hubyar Halkının talebi üzerine Hubyar köyü ismini geri almıştır.
Hubyar’ı ne kadar anlatsam anlatacak bir şey daha çıkıyor, ne sayfalar yeter nede kalem buna yeterli gelir.
Son bir konu Hubyar’ da bir gelenek haline getirilen, 40 Kazan 40 Kurban projesidir.
Araştırmalarıma göre bu projenin fikir babası olarak Hubyar Eğitim Vakfı kurucu yöneticisi olan, Halil BAKAN biliniyor.
2008 Yılından başlatılan bu projenin çıkış noktası…
4. Murat’ın Irak’a savaşa giderken geçiş noktası olarak Tekeli dağını kullanması ve oradan geçerken Hubyar Derviş'in kendi kazanında kaynattığı lokmasıyla 40 bin askeri doyurduğu rivayet edilir. Bugün düzenlenen 40 Kazan 40 Kurban projesi de, buradan yola çıkarak 40 Kazanda pişirilen lokmalar on binlere dağıtılır.
Dualar edilir, semahlar dönülerek arşa varan sevaplar işlenir.
Yazımı Hubyar’la alakalı bir dörtlükle bitirmek istiyorum.
Abu Hayat soğuk suyun akıttı
Tutçasını türlü teyül kokuttu,
Meskenini Tekeliye çıkarttı,
Sultan Tekelide durdu HUBYAR.
Allah Allah canlar hepimizin birliğine dirliğine zeval gelmeye.
Hubyar gibi Dervişler yüzü suyu hürmetine.
Ayten TURAN Yazar
